RELACJA

XI-tą Wyprawę Naukowo – Techniczną Japonia 2018 w ramach cyklu Mosty Świata zorganizowało w dniach 17-27 października 2018 r. Stowarzyszenie Wyprawy Mostowe , działające przy aktywnym wsparciu prof.dr.hab.inż Kazimierza Flagi z Katedry Budowy Mostów i Tuneli Politechniki Krakowskiej oraz Biuro Turystyczne Anitour z Czechowic-Dziedzic, kierowane przez mgr. Franciszka Brodzkiego. W wyprawie wzięło udział 16 osób, głownie z Warszawy, Katowic i Krakowa, reprezentujących w obszarze zawodowym w połowie mostownictwo i w połowie inne zawody.

Japonia jest fascynująca pod względem cywilizacyjnym i kulturowym. Od okresu Asuka (58-710) była krajem zamkniętym na obcych (z wyjątkiem Koreańczyków i Chińczyków). Będąc bowiem krajem wyspiarskim, izolowała się od wpływów zewnętrznych i dopiero w 1853 r. została zmuszona  do otwarcia się na świat przez amerykańską eskadrę pod wodzą komandora Matthew Perry’ego. W epoce Edo przypadającej na lata 1603-1868 nastąpił okres rządów szogunów z dynastii Tokugawa, gdzie główny wpływ miała potężna klasa wojskowa, dominująca nad dworem cesarskim, który stracił faktyczną władzę w państwie. Mimo izolacji zewnętrznej i surowej administracji rządy Tokugawów przyniosły rozkwit kultury mieszczańskiej, m.in. poezji haiku, drzeworytu ukiyo-e i teatru kabuki. Po przegranej II wojnie światowej Japonia w latach 1945-1952 znajdowała się pod okupacją amerykańską. Po odzyskaniu niepodległości nastąpił niespotykany rozwój gospodarczy i cywilizacyjny Japonii, w wyniku czego stała się trzecią gospodarką świata. Japończycy są kreatywni, zdyscyplinowani i bardzo pracowici.

Japonia jest krajem wyspiarskim, składającym się z ponad 3,5 tyś wysp i wysepek położonych na osi północ – wschód, ciągnących się na długości ok. 3 tyś km pomiędzy 45 i 25 stopniem szerokości geograficznej północnej, miedzy Morzem Japońskim a Oceanem Spokojnym. Powierzchnia lądów jest niewielka – wynosi 378 tyś km2, z czego 95% zajmują cztery największe wyspy: Honsiu, Hokkaido, Kiusiu i Sikoku. Na terenie tym mieszka 126,7 mln ludzi co daje średnią gęstość zaludnienie 333 osoby na 1km2. Krajobraz jest górzysty, tylko jedna piata terytorium nadaje się do zamieszkania – ponad 70% powierzchni zajmują góry. W konsekwencji w Japonii występuje niewiele równin (16% terytorium), a powierzchnia upraw i żyznych ziem kurczy się wraz z rozwojem miast i przemysłu. Na największej japońskiej nizinie Kanto(region Tokio 15 tyś.km2) rozciąga się największa światowa konurbacja (41,5 mln mieszkańców).

               Wyspy Japońskie leżą w obrębie pacyficznego pierścienia ognia, pod którym łączą się płyty tektoniczne (euroazjatycka, amurska, pacyficzna i filipińska) i każdego dnia narażone są na konsekwencje ruchów tektonicznych. Co roku odnotowuje się prawie 5 tyś. Zjawisk sejsmicznych, ale większość z nich jest niegożna – poza niezwykłymi trzęsieniami ziemi, jak to w 1923 r., kiedy zginęło 140 tyś mieszkańców obszar Tokio i Jokohamy, czy w 2011 r u wybrzeża regionu Tohoku, gdy żywioł pochłonął 16 tyś. ofiar, a wywołana trzęsieniem fala tsunami uszkodziła elektrownię atomową w Fukushimie. Na całym archipelagu jest ponad 260 wulkanów, w tym 100 wciąż aktywnych (stanowią one 10% aktywnych wulkanów na całym świecie). Nawet najwyższa góra Japonii, Fudżi, jest wulkanem wysokości 3776 m n.p.m., uśpionym od XVIII w.

Ciekawą sprawą jest kwestia wierzeń Japończyków. Różne badania potwierdzają, że nie są religijni, ale 40% z nich twierdzi, że wyznaje buddyzm, a 35% wierzy w bóstwa związane z politeistycznymi wierzeniami szinto (shinto), wywodzącym się z animistycznej czci dla zjawisk przyrody i zmarłych przodków. Dla Japończyków praktykowanie i przekonania to dwie różne sprawy. Większość deklaruje jednocześnie ateizm i podwójną przynależność do instytucji religijnych. Japończycy masowo używają gestów o korzeniach religijnych, choć nie są tego świadomi. Sami opisują to zjawisko jednym zdaniem: „W Japonii rodzisz się szintoistą, małżeństwo zawierasz po chrześcijańsku o umierasz jako buddysta”. Szinto, czyli dosłownie droga, sposób postępowania bogów, często przedstawiana jest jako pierwotna religia Japończyków, głównym założeniem jest oddawanie czci lokalnemu bóstwu, które ma swoje miejsce w panteonie japońskich bóstw, składanie mu podziękowań i próśb o pomoc w przyszłości. Jedność w obrębie szintoizmu jest nowa i dość sztuczna. Narzucona pod koniec XIX w. wraz z reformami epoki Meiji harmonizacja japońskich wierzeń trwała prawie 60 lat, ale szinto pozostało do dziś zróżnicowane, łącząc elementy wywodzące się z różnych tradycji i grup społecznych. Szinto i buddyzm są nierozerwalnie ze sobą związane. Buddyjska wizja świata przeniknęła całe japońskie społeczeństwo: arystokrację i wojowników, chłopów i kupców, przejawy tej religii widać w dworskiej poezji oraz ulicznych spektaklach. Buddyzm odegrał główną rolę w tworzeniu i propagowaniu kultury narodowej.

Ze względu na duże koszty przeznaczyliśmy na wyprawie 11 dni, z czego osiem spędziliśmy w Japonii. Zwiedzaliśmy wybrane obiekty związane z mostownictwem, kulturą (świątynie, zamki, muzea) i turystyką.

Opracował Prof. dr hab. inż. Kazimierz FLAGA