XXVI Europejska Wyprawa Mostowa „Malta 2021”
Odbyła się ona w dniach 5-12 lipca 2021 roku, po jednorocznej przerwie „Wypraw Mostowych’ z powodu pandemii COVID-19, szalejącej w Europie i na Świecie w 2020 roku. W wyprawie wzięły udział 22 osoby (razem z przewodnikiem Franciszkiem Brodzkim z firmy „Anitour” z Czechowic Dziedzic, organizatorem logistycznym Wyprawy). Spośród 22 uczestników 7 pochodziło z Krakowa, 5-z Warszawy, 4-z Katowic, 2-z Płocka i po 1-nej z Kielc, Szczecina, Bielska-Białej i Starachowic. 7 osób reprezentowało mostownictwo, 7-zawód nauczyciela, 4-lekarza, 3-pracowników wyższych uczelni i 1 osoba była uczniem szkoły podstawowej.
Celem naszej podróży była wyspa Malta, kraj leżący pośrodku Morza Śródziemnego, 90 km na południe od Sycylii, 290 km na północ od kontynentalnej Afryki, 1830 km na wschód od Gibraltaru i 1500 km na zachód od Aleksandrii. To strategiczne położenie Malty zaważyło na jej skomplikowanej historii. Mieszkańcami Malty były w czasach prehistorycznych ludy rolnicze wywodzące się z Sycylii i Półwyspu Apenińskiego, po których pozostały ślady w postaci świątyń megalitycznych z lat 4200-2200 p.n.e. Później Maltę opanowali Fenicjanie, Kartagińczycy, Rzymianie i Bizantyjczycy. W roku 870 Maltę podbili Arabowie, a w 1090 r. hrabia Roger z Sycylii, który zaprowadził na niej rządy normańskie. W krąg wpływów europejskich Malta weszła dopiero w 1530 r. gdy Karol V, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego podarował ją, wraz z przyległymi wyspami Gozo i Comino, rycerzom Zakonu Szpitalników św. Jana, wyrzuconym przez muzułmanów z Jerozolimy po upadku Akki w 1291 r. (nazywanymi później kawalerami maltańskimi).
Joanici władali Maltą do roku 1798, po zajęciu wyspy przez Napoleona a następnie w 1800 r. przez Brytyjczyków. W czasie II Wojny Światowej była ważną brytyjską bazą morską i lotniczą, często bombardowaną, by w 1964 r. uzyskać niepodległość, a w roku 2004 członkostwo Unii Europejskiej.
Burzliwa historia Malty spowodowała, że ma ona wiele zabytków turystycznych, ale niestety – suchy klimat i brak rzek powoduje że nie ma na niej znaczących mostów, których doliczyliśmy się tylko 12. Szczegółowy program zwiedzania Malty znajduje się w załączonej trasie „Wyprawy”, natomiast szczegółowy opis wydarzeń został przedstawiony w 3 artykułach, wydrukowanych w czasopiśmie „Nowoczesne Budownictwo Inżynieryjne” nr 6 (listopad-grudzień 2021), nr 1 (styczeń-luty 2022) i nr 2 (marzec – kwiecień 2022).
Zwrócić należy uwagę na fortyfikacje Malty od strony Morza Śródziemnego, na zabytki stolicy kraju Valletty, na forty św. Michała, św. Anioła i św. Elma, na katedrę św. Jana w Vallettcie, na Rotundę Santa Maria Assunta w Moście, na miasteczka Sliema, Vittoriosa, Mellieha, San Pawl il-Bihar, Rabat, Mdlinę, Marsaxlokk, na klify Dingli, zatokę Dwejra i interesujące wyspy Gozo i Comino (z Kryształową Laguną i Błękitną Laguną). Na szczególną uwagę zasługują budowle megalityczne: Hypogeum w Hal Saflieni (2500 r.p.n.e.), kompleks świątynny Ggantija (3800 r. p.n.e) na Gozo, zespoły świątynne Tarxien (3600-2500 r. p.n.e) i Haģar Qim (2700 r. p.n.e.).
Z obiektów mostowych wymienimy tylko łukowe kamienne mosty wejściowe do Valletty, do Mdiny, do fortu św. Anioła w Vittorisie oraz łukowy most kamienny koło Rotundy w Moście. Z nowoczesnych obiektów urzekła nas stalowa kładka widokowa na nabrzeżu miasta Sliema. Wyprawa na Maltę, pomimo tego że krótka, pozostawiła na jej uczestnikach niezatarte wrażenie.
Opracował prof. dr hab. inż. Kazimierz Flaga, dr h.c.m.